Wojny Punickie

Były to trzy wojny Rzymu z Kartaginą w latach 264-146 p.n.e. o panowanie nad zachodnią częścią basenu Morza Śródziemnego.Przyczyną I wojny punickiej w latach 264-241 p.n.e była rywalizacja o wpływy na Sycylii, a zwłaszcza zatarg greckich państw i miast na Sycylii z Marmertnami o Mesynę, w których wmieszały się Rzym i Kartagina. Rzym współdziałał od 263 p.n.e. z władcą Syrakaz Hieroninem II, ale flota punicka skutecznie niewiczyła ich działania. Wówczas Rzymianie zbudowali swoją pierwszą flotę wojenną, która dzięki taktyce abordażu, zastosowanej przez Duliusza w 260 p.n.e. odniosła zwycięstwo pod Mylae, Regulus zaś zwyciężył w 256 p.n.e. w przylądku Eknomos. Bezpośrednie uderzenie na Kartaginę skończyło się w 255 p.n.e klęską Rzymian. Wiele sukcesów na Sycyli od 247 p.n.e. odnosił wódz kartagański Hamilkar Barkas, ale nie pozwoliły one na zwycięstwo w wojnie, szczególnie gdy Gajusz Lutacjusz Katulus zadał klęskę wojskom punickim u Wysp Egadzkich w 241 p.n.e.Kartagina przyjęła wtedy zaproponowane warunki pokojowe tj: rezygnację z Sycylii, 3200 talentów kontrybucji. W 238 p.n.e Rzymianie opanowali Sardynię i Korsykę przy buncie wojsk punickich. Do wybuchu II wojny punickiej w latach 218-201 p.n.e. doprowadziła rywalizacja obu państw na terenie Hiszpanii. Pretekstem było zajęcie Saguntu przez Hannibala. Aby uprzedzić atak na posiadłości punickie w Afryce, Hannibal z armią przeszedł przez Alpy do Italii. W 218 p.n.e. kleskę wojskom Publisza Scypiona nad rzką Ticinus, a później nad Trebią. W 217 p.n.e. Rzymianie pod dowództwem Flaminusza zostali ponownie pokonani nad Jeziorem Trazymeńskim. Kolejny dyktator Fabiusz Kunkator, wypróbował nowy sposób walki z Hannibalem, unikając bezpośrednich starć, licząc na akcje typu partyzanckiego oraz wyczerpanie wroga. Przeciwnikem takiej polityki był Gajusz Terencjusz Warron, który w 216 p.n.e. doprowadził do starcia pod Konnami zakończonego zwycięstwem Hannibala. W sytuacji zagrożenia samego Rzymu, gdy wiele plemion i miast środkowej i południowej Italii opowiedziało się po stronie Kartaginy. Rzymianie odżucili propozycję pokoju i wystawili nowe legiony w tym dwóch z byłych niewolników. Armia Hannibala była zmęczona i oczekiwała na posiłki, które nie nadszedły. Rzymianie odnieśli zwyciestwo nad Nolą w 216-215 p.n.e. Marcellus zdobył Syrakazy, a Kapua skapitulowała w 211 p.n.e. Wojska punickienie zdecydowały się na zdobywanie Rzymu. Opanowanie przez rzym Tarentu w 209 p.n.e. odebrało Punijczykom wiarę w sukces. 207 p.n.e. w przegranej bitwie zginął nad rzeką Metatus Hazdrubal Barakas, brat Hannibala. Od 210 p.n.e. na terenie Hiszpanii działał składnie Scypion Starszy, który po opanowaniu kraju przeżucił swoje wojska do Afryki w 204 p.n.e. Hannibal został odwołany do Kartaginy w 203 p.n.e, jednak nie był w stanie zwyciężyć połączonych wojsk inumidyjskich pod dowództwem Masynissa w bitwie pod Zamą 202 p.n.e. Kartagina zmuszona była zawrzeć w 201 p.n.e. pokój z Rzymem, na mocy którego zachowała jedynie posiadłosci w Afryce. Pozostawiono jej dziesięć okretów, musiała zapłacić dziesięć tysięcy talentówkontybucji i nie mogła prowadzić wojen bez zezwolenia Rzymu. Mimo to potęga gospodarcza pozwoliła jej wkrótce na odbudowanie dawnych kontaktów handlowych. Pretekstem wybuchu III wojny punickiej w 149-146 p.n.e., stało się wypowiedzenie wojny Masynissie przez Kartaginę w 150 p.n.e. Rzym zaproponował wówczas Kartaginie warunki tj: zburzenie miasta i dobrowolne osiedlenie się w głębi lądu, na które nie mogła się zgodzić. Po dwuletniej obronie miasto zdobyły i doszczętnie zniszczyły wojska Supiona Młodszego. Ludność została sprzedana w niewolę, a ruiny Kartaginy posypano solą i zaorano. Z jej posiadłości utworzono rzymską prowincję.